દિવ્યવાણી : વિવેકચૂડામણિ : શ્રી આદિશંકરાચાર્ય કૃત

मन्दमध्यमरूपाऽपि वैराग्येण शमादिना ।
प्रसादेन गुरोः सेयं प्रवृद्धा सूयते फलम् ।।28।।

જો મુમુક્ષા મંદ કે મધ્યમ પ્રકારની હોય, તો પણ વૈરાગ્ય, શમદમ આદિ છ સંપત્તિઓ અને ગુરુકૃપાની સહાયથી વૃદ્ધિ પામીને મોક્ષફળ મેળવી આપે છે.

वैराग्यं च मुमुक्षुत्वं तीव्रं यस्य तु विद्यते ।
तस्मिन्नेवार्थवन्तः स्युः फलवन्तः शमादयः ।।29।।

પરંતુ જે સાધકમાં વૈરાગ્ય અને મુમુક્ષાની તીવ્રતા વિદ્યમાન રહે છે, તેનામાં શમ આદિ છ સંપત્તિઓ સાર્થક અને મોક્ષફળ આપનારી બને છે.

एतयोर्मन्दता यत्र विरक्तत्वमुमुक्षयोः ।
मरौ सलिलवत्तत्र शमादेर्भानमात्रता ।।30।।

જે સાધકના ચિત્તમાં આ બન્ને – વૈરાગ્ય તથા મુમુક્ષાની ઓછપ દેખાય છે, તેમાં મરુભૂમિમાં મરીચિકા (મૃગજળ)ની જેમ શમ આદિ સંપત્તિઓનો આભાસ માત્ર થાય છે.