મંગલાચરણ

अनेजदेकं मनसो जवीयो नैनद्देवा आप्नुवन् पूर्वमर्षत्‌।
तद्धावतोऽन्यानत्येति तिष्ठत् तस्मिन्नपो मातरिश्वा दधाति॥

तत् एकम् अनेजत् मनसः जवीयः देवाः एनत् न आप्नुवन् यस्मात् पूर्वं अर्षत्।
तत् तिष्ठत् धावतः अन्यान् अत्येति। तस्मिन् सति मातरिश्वा अपः दधाति ॥

तत्‌ એ | एकम् એક, કેવળ એક (એટલે કે બ્રહ્મ) | अनेजत् અચલ, સ્થિર | मनसः મન કરતાં | जवीयः વધારે વેગીલું | यस्मात् માટે | पूर्वम् अर्षत् एनत्, હંમેશાં સૌથી આગળ રહેતા એવા આને | देवाः દેવો અથવા તો આંખો વગેરે જેવી જ્ઞાનેન્દ્રિયો | न आप्नुवन् ઓળંગી શકતાં નથી | तत् तिष्ठत् તે હંમેશાં સ્થિર-અચલ છે, હંમેશાં એકસરખું જ છે | धावतः अन्यान् બીજાંને, જે એકદમ દોડી રહ્યાં છે | अति एति પાછળ છોડી દે છે, ઓળંગી જાય છે | तस्मिन् તેના હોવા ઉપર | मातरिश्वा વાયુ, જીવનશક્તિ, અવકાશમાં રહેતા ઈશ્વર, હિરણ્યગર્ભ (એટલે કે બ્રહ્મનું પ્રથમ વ્યક્તસ્વરૂપ) | अपः જળ | दधाति બધું જ ધારણ કરે છે

બ્રહ્મ એ એકમાત્ર અદ્વૈત તત્ત્વ છે. એ ક્યારેય ચલિત થતું નથી આમ છતાં પણ એ મન કરતાં પણ વધુ ઝડપથી ગતિ કરે છે. એ હંમેશાં આગળ ને આગળ જ હોય છે માટે જ્ઞાનેન્દ્રિયો એને ક્યારેય પકડી શકતી નથી. એ સ્થિર છે, છતાં પણ દોડતા બધાને એ હરાવી દે છે. એની શક્તિથી આકાશમાં રહેતા ઈશ્વર આ અલ્પજીવી જગતનાં જળ અને અન્ય બધા જ પદાર્થોને ધારણ કરે છે.

(ઈશ ઉપનિષદ, 4થો શ્લોક)