ધ્યાન અને આધ્યાત્મિક જીવન : સ્વામી યતીશ્વરાનંદ
પરમાત્મા મારી પાસે ભક્તોના રૂપે આવે છે અને મારે એમના વ્યક્તિત્વ કરતાં વધારે પરમાત્માને જોવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. શિષ્યે પણ સંદેશવાહક-ગુરુમાં તથા પોતાની ભીતર પણ પરમાત્મસત્તાને ઓળખવી જોઈએ. ત્યારે જ આધ્યાત્મિક ઉદ્દેશ ફળદાયી બને છે અને બધામાં પરમાત્માની સત્તાનો અનુભવ સંભવ બને છે.
શિકાગો વ્યાખ્યાનો : સ્વાગતનો પ્રત્યુત્તર : સ્વામી વિવેકાનંદ
વિશ્વધર્મ પરિષદ, શિકાગો, ૧૧મી સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૩ અમેરિકાવાસી બહેનો અને ભાઈઓ, તમે આપેલા ભાવભર્યા અને સહૃદય સ્વાગતનો પ્રત્યુત્તર આપવા ઊભા થતાં મારા હૃદયમાં આજે અવર્ણનીય આનંદ ઊભરાય છે. જગતના અતિ પ્રાચીન[...]
શિકાગો વ્યાખ્યાનો : ભેદભાવ શા માટે? : સ્વામી વિવેકાનંદ
વિશ્વધર્મ પરિષદમાં આપેલાં ભાષણો ભેદભાવ શા માટે? ૧૫મી સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૩ હું તમારી સમક્ષ એક નાનકડી વાર્તા રજૂ કરું છું. હમણાં જ એક છટાદાર વક્તાને બોલતા તમે સહુએ સાંભળ્યા. એમણે કહ્યું,[...]
શિકાગો વ્યાખ્યાનો : હિંદુ ધર્મ વિશે નિબંધ : સ્વામી વિવેકાનંદ
વિશ્વધર્મ પરિષદમાં આપેલાં ભાષણો હિંદુ ધર્મ વિશે નિબંધ વિશ્વધર્મ પરિષદમાં વંચાયોઃ ૧૯મી સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૩ ઇતિહાસકાળ પહેલાંથી ચાલ્યા આવતા ત્રણ ધર્માે આજે જગતમાં પ્રચલિત છે - હિંદુ ધર્મ, જરથોસ્તી ધર્મ અને[...]
શિકાગો વ્યાખ્યાનો : ધર્મ એ હિંદની તાત્કાલિક આવશ્યકતા નથી : સ્વામી વિવેકાનંદ
વિશ્વધર્મ પરિષદમાં આપેલાં ભાષણો ધર્મ એ હિંદની તાત્કાલિક આવશ્યકતા નથી ૨૦મી સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૩ ખ્રિસ્તીધર્મીઓએ સારી ટીકા માટે હંમેશાં તત્પર રહેવું જોઈએ; તેથી જો આજે એવી થોડી ટીકા હું કરું તો[...]
શિકાગો વ્યાખ્યાનો : બૌદ્ધ ધર્મ એટલે હિંદુ ધર્મની પૂર્તિ : સ્વામી વિવેકાનંદ
વિશ્વધર્મ પરિષદમાં આપેલાં ભાષણો બૌદ્ધ ધર્મ એટલે હિંદુ ધર્મની પૂર્તિ ૨૬મી સપ્ટેમ્બર, ૧૮૯૩ તમે સાંભળ્યું છે કે હું બૌદ્ધધર્મી નથી અને છતાં હું બૌદ્ધધર્મી છું. ચીન, જાપાન અથવા સિલોનના લોકો[...]
દિવ્યવાણી
शृण्वन्तु विश्वे अमृतस्य पुत्रा आ ये धामानि दिव्यानि तस्थुः । वेदाऽहमेतं पुरुषं महान्तमादित्यवर्णं तमसः परस्तात् । तमेव विदित्वाऽतिमृत्युमेति नान्यः पन्था विद्यतेऽयनाय ॥ શ્વેતાશ્વતર ઉપનિષત્ (2-5, 3-8) ‘‘ઓ શાશ્વત સુખના વારસદારો,[...]
સંપાદકીય : ‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’નું ધ્યેય
‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’ના હેતુઓ અને ધ્યેય શ્રીરામકૃષ્ણદેવને ભક્તિભાવપૂર્વક પ્રણામ કરીને તેમનાં શ્રીચરણોમાં સમર્પિત થવાની ભાવનાથી ‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’ પોતાની યાત્રા આરંભી રહ્યું છે. તેમની જ કૃપા અને પ્રેરણાથી એનું પ્રકાશન શક્ય બન્યું[...]
સંકલન : શ્રીરામકૃષ્ણદેવના કથાપ્રસંગ
ભક્તિનો ઉપાય માસ્ટર (વિનયપૂર્વક) ઈશ્વરમાં કેવી રીતે મન જાય ? શ્રીરામકૃષ્ણ-ઈશ્વરનાં નામ, ગુણગાન, કીર્તન હંમેશાં કરવાં જોઈએ અને સત્સંગ. ઈશ્વરનાં ભક્ત કે સાધુ, એવાની પાસે અવારનવાર જવું જોઈએ. સંસારમાં અને[...]
“ઉદ્બોધન” પત્રિકાના ધ્યેય અને હેતુ : સ્વામી વિવેકાનંદ
[સ્વામી વિવેકાનંદે મૂળ બંગાળીમાં લખેલા પ્રથમ લેખ “વર્તમાન ભારતના મહાપ્રશ્નનો ઉકેલ”ના ભાષાંતરમાંથી સંકલિત. તારીખ 14મી જાન્યુઆરી, 1899ના રોજ શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ અને શ્રીરામકૃષ્ણ મિશન તરફથી શરૂ કરાયેલ પાક્ષિક (પાછળથી માસિક) “ઉદ્બોધન”[...]
સંકલન : મનીષિઓની દૃષ્ટિએ સ્વામી વિવેકાનંદ
હું તેમનાં (સ્વામી વિવેકાનંદનાં) લખાણો સાંગોપાંગ, ઝીણવટથી વાંચી ગયો છું અને એ પૂરેપૂરાં વાંચી લીધાં પછી મારામાં રહેલો સ્વદેશપ્રેમ હજાર ગણો વધી ગયો. ઓ યુવાનો, હું તમને અરજ કરું છું[...]
દીક્ષા અને શ્રીરામકૃષ્ણ-વિવેકાનંદ વિષે પ્રશ્નોત્તરી : સ્વામી ગંભીરાનંદ
[રાજકોટના શ્રીરામકૃષ્ણ આશ્રમમાં, તારીખ 18-3-87નાં રોજ શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ અને શ્રીરામકૃષ્ણ મિશનના પરમાધ્યક્ષ બ્રહ્મલીન શ્રીમત્ સ્વામી ગંભીરાનંદજી મહારાજે “દીક્ષા અને શ્રીરામકૃષ્ણ-વિવેકાનંદ” વિષે પ્રશ્નોના અંગ્રેજીમાં આપેલા ઉત્તરોનો ગુજરાતી અનુવાદ અહીં પ્રસ્તુત કરતાં[...]
શ્રીરામકૃષ્ણનો સંદેશ : સ્વામી ભૂતેશાનંદ
[શ્રીરામકૃષ્ણ આશ્રમ, બેંગલોરમાં તા. 16મી ફેબ્રુઆરી, 1986ને રવિવારના રોજ સ્વામી ભૂતેશાનંદજી મહારાજે (પરમાધ્યક્ષ : શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ અને શ્રીરામકૃષ્ણ મિશન) આપેલ ભાષણ, ‘પ્રબુદ્ધ ભારત’ના જુલાઈ 1986માં પ્રકાશિત થયેલ. તેનું શ્રી. વ.[...]
શ્રીશ્રીમા શારદાદેવી અને વર્તમાન યુગધર્મ : સ્વામી વીરેશ્વરાનંદ
(દસમા પરમાધ્યક્ષ, શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ અને શ્રીરામકૃષ્ણ મિશન) શ્રીશ્રીમા શારદાદેવીએ આપણને શું આપ્યું તે થોડું જોઈએ. બાહ્ય રીતે જોતાં કોઈને વિશેષતા ન દેખાય; એક સામાન્ય માનવીની જેમ પોતાનું જીવન જીવ્યાં. પરંતુ[...]
આપણી મહિલાઓને સ્વામી વિવેકાનંદનો સંદેશ : સ્વામી રંગનાથાનંદ
અધ્યક્ષ, શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ, હૈદ્રાબાદ [અહીં પ્રસ્તુત છે, સ્વામી વિવેકાનંદ જન્મ શતાબ્દિ નિમિત્તે કોઈમ્બતુરની શ્રીઅવિનાશલિંગમ હોમસાયન્સ કૉલેજની વિદ્યાર્થિનીઓ સમક્ષ તા. 9-2-64 કરેલું પ્રવચન ‘ઇટર્નલ વેલ્યુઝ ઑફ ચેઇંજિંગ સોસાયટી, (પૃ. 500-505)માંથી અનુવાદિત.[...]
ભક્તકવિ નરસિંહ મહેતા : કેશવલાલ વિ. શાસ્ત્રી
પોતાના પદોના નામાચરણમાં પોતાને ‘નરસૈંયો’, ‘મેતા નરસેં’ વગેરેથી ઓળખાવનાર ભક્તકવિ નરસિંહ મહેતા ગુજરાતના સૌથી મોખરાના અને સૌથી વધારે મહત્ત્વ ધરાવનારા ભક્તકવિ છે. સામાન્ય રીતે સંતો અને ભક્તોનાં જીવન વિશે ક્યાંય[...]
ભારતનું પુનરુત્થાન અને શ્રીરામકૃષ્ણ : સ્વામી વિવેકાનંદ
વેદ-વેદાંત અને બધા અવતારોએ ભૂતકાળમાં જે કાર્ય કર્યું છે તેનું પ્રત્યક્ષ આચરણ શ્રીરામકૃષ્ણદેવ એક જ જિંદગીમાં કરી ગયા છે. શ્રીરામકૃષ્ણદેવનું જીવન સમજ્યા વિના કોઈ વેદ-વેદાંત અને અવતારો વગેરેને સમજી શકે[...]
સંકલન : સ્વામી વિવેકાનંદનું ગુજરાતમાં પરિભ્રમણ
[સ્વામી વિવેકાનંદ એક આખું વર્ષ કે કદાચ એથીય થોડુંક વધારે ધરતીના આ ભાગમાં, સૌરાષ્ટ્રમાં રહ્યા, એ કોઈ ઓછા મહત્ત્વની બાબત નથી. શ્રીરામકૃષ્ણદેવની મહાસમાધિ પછી સ્વામી વિવેકાનંદ માંડ સોળ વરસ જીવ્યા.[...]
સંકલન : સમાચાર દર્શન
શ્રીરામકૃષ્ણ આશ્રમ, રાજકોટ દ્વારા થયેલાં રાહતનાં મુખ્ય કાર્યો (સને 1950થી 1988 સુધીનાં) શક્ય હોય, ત્યારે આશ્રમ કોઈપણ પ્રકારનું રાહત તથા પુનર્વસવાટ કાર્ય હાથ ધરે છે. 1950માં અતિવૃષ્ટિને કારણે લોધીકા તાલુકાના[...]
અહેવાલ : શ્રીમત્ સ્વામી ગંભીરાનંદજી મહારાજની મહાસમાધિ : સંકલન
શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ અને શ્રીરામકૃષ્ણ મિશનના અગિયારમાં પરમાધ્યક્ષ શ્રીમત્ સ્વામી ગંભીરાનંદજી હૃદયરોગના ભારે હુમલાને કારણે, તા. 27 ડિસેમ્બર, 1988ના રોજ, સાંજના 7-27 કલાકે રામકૃષ્ણ મિશન સેવા પ્રતિષ્ઠાન, કલકત્તામાં 90 વરસની વયે[...]
દિવ્યવાણી
ॐईशा वास्यमिदं सर्वं यत्किञ्च जगत्यां जगत् । तेन त्यत्त्केन मुञ्जीथा मा गृघः कस्यस्विद्धनम् ।। ઈશ ઉપનિષદ(1-1) ॐ જગતમાં જે કાંઈ જડ-ચેતન વસ્તુ છે, તે સર્વની અંદર અને બહાર ઈશ્વર રહેલો[...]
વિવેકવાણી : સ્વામી વિવેકાનંદ
कुर्मस्तारकचर्वणं त्रिभुवनमुत्पाटयामो बलात् । किं मो न विजानास्यस्मान् रामकृष्णदासा वयम् ।। આપણે તારાઓનો ચૂરો કરી નાખીશું. જગતને બળપૂર્વક ઉખેડી નાખીશું. તમે નથી જાણતા કે આપણે કોણ છીએ ? આપણે શ્રીરામકૃષ્ણદેવના[...]
સંપાદકીય : ભગવાન બુદ્ધ અને સ્વામી વિવેકાનંદ : સ્વામી નિખિલેશ્વરાનંદ
આ વર્ષે 20મી મેના દિવસે સર્વત્ર બુદ્ધપૂર્ણિમાં ઉજવાશે. સ્વાભાવિક રીતે જ આ પ્રસંગે ભગવાન બુદ્ધની કરુણામૂર્તિ આપણા મનસપટલ પર ઉપસી આવે છે. સાથે જ ઉપસી આવે છે એક અન્ય કરુણામૂર્તિ[...]
સંકલન : ભગવાન બુદ્ધ – જીવન અને ઉપદેશ
20મી મે, ભગવાન બુદ્ધની જન્મજયંતી પ્રસંગે [પ્રસ્તુત લેખ, શ્રીરામકૃષ્ણ મઠ, મદ્રાસ દ્વારા પરકાશિત “Thus spake Buddha”ના ભાષાંતરનો અંશ છે. ભાષાંતરકાર – શ્રીમતી રંજનબહેન જાની. –સં.] ભગવાન બુદ્ધનો જન્મ કપિલવસ્તુ પાસે[...]
આચાર્ય શંકર અને તેમનું વેદાંત દર્શન : સ્વામી ગંભીરાનંદ
10 મે આચાર્ય શંકરની જન્મતિથિ પ્રસંગે [શ્રીમત સ્વામી ગંભીરાનંદજી મહારાજ રામકૃષ્ણ મઠ તથા રામકૃષ્ણ મિશનના અગિયારમા પરમાધ્યક્ષ હતા. પ્રસ્તુત લેખ “વિવેક શિખા” મે-’86ના અંકમાં પ્રકાશિત થયો હતો. તેનું ગુજરાતી ભાષાંતર[...]
મંદિર : માનવ અને ઈશ્વર વચ્ચેનો દિવ્ય સેતુ : સ્વામી આત્મસ્થાનંદ
[સ્વામી આત્મસ્થાનંદજી મહારાજ, રામકૃષ્ણ મઠ તથા રામકૃષ્ણ મિશનના સહાયક સચિવ છે. ઈ. સ. 1979માં શ્રીરામકૃષ્ણ મંદિર, રાજકોટના ઉદ્ઘાટન વખતે પ્રકાશિત આ લેખ આજે પણ એટલો જ પ્રેરણાદાયી હોવાથી અહીં આપવામાં[...]
