In speaking of the sages of India, my mind goes back to those periods of which history has no record, and tradition tries in vain to bring the secrets out of the gloom of the past. The sages of India have been almost innumerable, for what has the Hindu nation been doing for thousands of years except producing sages? (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 248)
भारतीय महापुरुषों के विषय में कुछ कहने के पहले मुझे उस समय का स्मरण होता है, जिस समय का पता इतिहास को नहीं मिला; जिस अतीत के अंधकार में पैठकर भेद खोलने का पौराणिक परंपराएँ वृथा प्रयत्न करती हैं । भारत में इतने महापुरुष पैदा हुए हैं कि उनकी गणना नहीं हो सकती; और महापुरुष पैदा करना छोड़ हज़ारों वर्षों से इस हिन्दु जाति ने और किया ही क्या ?
ભારતના સંતો વિશે બોલતાં મારું મન એક એવા સમયના ગાળામાં ઊતરી જાય છે, જેનો ઇતિહાસમાં ઉલ્લેખ નથી અને ભૂતકાળના એ ઘોર અંધકારમાં દટાયેલાં રહસ્યો બહાર લાવવાનો પરંપરાનો પ્રયાસ વ્યર્થ બને છે. ભારતમાં ગણ્યા ગણાય નહીં એટલા સંતો થઈ ગયા છે. આપણી હિંદુ પ્રજાએ હજારો વર્ષથી સંતો ઉત્પન્ન કરવા સિવાય બીજું કર્યું શું છે ? (સ્વામી વિવેકાનંદ ગ્રંથમાળા ભાગ. ૪ પૃ. ૧૩૨)
ভারতীয় মহাপুরুষগণের কথা বলিতে গিয়া আমার মনে সেই প্রাচীনকালের কথা উদিত হইতেছে, ইতিহাস যে-কালের কোন ঘটনার উল্লেখ করে না এবং ঐতিহ্য যে সুদূর অতীতের ঘনান্ধকার হইতে রহস্য উদঘাটনের বৃথা চেষ্টা করিয়া থাকে। ভারতে অসংখ্য মহাপুরুষ জন্মগ্রহণ করিয়াছেন—বাস্তবিক হিন্দুজাতি সহস্র সহস্র বৎসর যাবৎ অসংখ্য মহাপুরুষের জন্ম দেওয়া ব্যতীত আর কি করিয়াছে?
గురించి మాట్లాడేటప్పుడు, చరిత్ర రూపమైన సాక్ష్యంలేనట్టి పురాతనకాలానికి నా మనస్సు పరుగిడుతోంది. ఆ ప్రాచీనకాలపు అంధకారంలో దాగిన రహస్యాలను వెలువరించడానికి, సంప్రదాయంతో కూడిన జనశ్రుతి గాథలు వ్యంగా ప్రయత్నిస్తున్నాయి. భారతీయ సిద్ధపురుషులు లెక్కలేనంత మంది ఉన్నారు. వేలకొద్దీ సంవత్సరాలుగా భారతజాతి మహత్తరకార్యం ఇంకొకటి లేదు. ఈ సిద్దులను సృష్టించడం చేసిన
ଭାରତୀୟ ମହାପୁରୁଷଗଣଙ୍କ କଥା କହିବାକୁ ଯାଇ ମୋର ମନରେ ସେହି ପ୍ରାଚୀନ କାଳର କଥା ଉଦିତ ହେଉଛି, ଇତିହାସ ଯେଉଁ ସମୟର ଘଟଣାର କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖ କରେ ନାହିଁ ଏବଂ କିମ୍ୱଦନ୍ତୀ ଯେଉଁ ସୁଦୂର ଅତୀତର ଘନାନ୍ଧକାରରୁ ରହସ୍ୟ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିବା ପାଇଁ ବୃଥା ଚେଷ୍ଟା କରିଥାଏ । ଭାରତରେ ଅସଂଖ୍ୟ ମହାପୁରୁଷ ଜନ୍ମିଛନ୍ତି—ବାସ୍ତବିକ୍ ହିନ୍ଦୁ ଜାତି ସହସ୍ର ସହସ୍ର ବର୍ଷ ଧରି ଅସଂଖ୍ୟ ମହାପୁରୁଷ ସୃଷ୍ଟି ବ୍ୟତୀତ ଆଉ କିଛି କରି ନାହିଁ ।