The earlier Buddhists in their rage against the killing of animals had denounced the sacrifices of the Vedas… These sacrifices were obliterated, and in their place came gorgeous temples, gorgeous ceremonies, and gorgeous priests… I smile when I read books written by some modern people who ought to have known better, that the Buddha was the destroyer of Brahminical idolatry. Little do they know that Buddhism created Brahminism and idolatry in India. (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 264)
पहले बौद्ध प्राणिहिंसा की निन्दा करते हुए वैदिक यज्ञों के घोर विरोधी हो गये थे । …बौद्ध धर्म के प्रचार से इन यज्ञों का लोप हो गया | उनकी जगह बड़े बड़े ऐश्वर्ययुक्त मन्दिर, भड़कीली अनुष्ठान-पद्धतियाँ, शानदार पुरोहित… सब का आविर्भाव हुआ । कितने ही ऐसे आधुनिक पंडितों के, जिनसे अधिक ज्ञान की अपेक्षा की जाती है, ग्रन्थों को पढ़ने से यह विदित होता है कि बुद्ध ने ब्राह्मणों की मूर्ति-पूजा उठा दी थी | मुझे यह पढ़कर हँसी आ जाती है । वे नहीं जानते कि बौद्ध धर्म ही ने भारत में ब्राह्मण-धर्म और मूर्ति-पूजा की सृष्टि की थी ।
શરૂઆતના બૌદ્ધોએ પશુવધના વિરોધના આવેશમાં વેદોના યજ્ઞોની ઝાટકણી કાઢી; …આ યજ્ઞોને ઉખેડી નાખવામાં આવ્યા; પણ એમને સ્થાને ભપકાદાર મંદિરો, ક્રિયાકાંડોના ભપકાદાર આડંબરો, ભપકાદાર પૂજારીઓ… તે બધું દાખલ થઈ ગયું. પોતાને સમજદાર માનતા એવા કેટલાક આધુનિક વિદ્વાનોનાં લખેલાં પુસ્તકોમાં હું વાંચું છું કે બુદ્ધ તો બ્રાહ્મણધર્મની મૂર્તિપૂજાના વિનાશક હતા ત્યારે મને હસવું આવે છે. એ લોકોને ખબર નથી કે બૌદ્ધ ધર્મે જ ભારતમાં બ્રાહ્મધર્મ અને મૂર્તિપૂજા ઊભાં કર્યાં. (સ્વામી વિવેકાનંદ ગ્રંથમાળા ભાગ. ૪ પૃ. ૧૪૯)
প্রথমে বৌদ্ধগণ প্রাণিহিংসা নিন্দা করিতে গিয়া বৈদিক যজ্ঞসমূহের ঘোর বিরোধী হইয়া উঠিয়াছিল ৷ … বৌদ্ধদের প্রচারে এই যজ্ঞগুলি লোপ পাইল, তৎপরিবর্তে বিরাট বিরাট মন্দির, জাকালো অনুষ্ঠানপদ্ধতি, আড়ম্বরপ্রিয় পুরোহিতদল…সেগুলির আবির্ভাব হইলো। বুদ্ধ সম্বন্ধে যাহাদের আরও বেশি জ্ঞান থাকা উচিত ছিল, এমন কয়েকজন আধুনিক ব্যক্তির লিখিত গ্রন্থে পড়া যায়, বুদ্ধ ব্রাহ্মণদের পৌত্তলিকতা ধ্বংস করেন। উহা পড়িয়া আমি হাস্য সংবরণ করিতে পারি না। তাঁহারা জানেন না যে, বৌদ্ধধর্মই ভারতে পৌরোহিত্য ও প্রতিমাপূজার সৃষ্টি করিয়াছিল।
బౌద్ధులు జంతు వధలను చూచి, ఆగ్రహంపూని వైదిక యజ్ఞాలను ఖండించారు. అలాటి యజ్ఞాలు రూపుమాసిపోయాయి. వాటి స్థానంలో మహా శోభాయమానములైన దేవళాలు, వైభవోపేతాలైన కర్మలు, భోగపరాయణులైన అర్చకులు … బుద్ధుడు, వైదికసాంప్రదాయకములైన విగ్రహాలను ధ్వంసం చేశాడని ఇటీవల కొందరు వ్రాసిన గ్రంథాలను చదివితే నాకు నవ్వొచ్చింది. బౌద్ధమతమే బ్రాహ్మణ సంప్రదాయాన్ని, విగ్రహారాధననుకూడ భారతదేశంలో సృష్టి చేసిందని పాపం వాళ్లకు తెలీదు.
ପ୍ରଥମେ ବୌଦ୍ଧଗଣ ପ୍ରାଣୀହିଂସାକୁ ନିନ୍ଦା କରିବାକୁ ଯାଇ ବୈଦିକ ଯଜ୍ଞସମୂହର ଘୋର ବିରୋଧୀ ହୋଇଉଠିଲେ । … ବୌଦ୍ଧମାନଙ୍କ ପ୍ରଚାରରେ ଏହି ଯଜ୍ଞଗୁଡ଼ିକ ଲୋପ ପାଇଗଲା । ସେଗୁଡ଼ିକର ସ୍ଥାନରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ଐଶ୍ବର୍ଯ୍ୟଶାଳୀ ମନ୍ଦିର, ଆଡ଼ମ୍ବରପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁଷ୍ଠାନପଦ୍ଧତି, ଆଡ଼ମ୍ବରପ୍ରିୟ ପୁରୋହିତଦଳ ଗଢ଼ି ଉଠିଲା । [ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ] ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଅଧ୍ବକ ଜ୍ଞାନ ଥିବା ଉଚିତ ଥିଲା, ଏହିପରି କେତେକ ଆଧୁନିକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଲେଖାଅଛି, ବୁଦ୍ଧ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କର ପ୍ରତିମାପୂଜା ଉଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ମୁଁ ଏହା ପଢ଼ି ହାସ୍ୟ ସମ୍ବରଣ କରିପାରେ ନାହିଁ । ସେମାନେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ଯେ, ବୌଦ୍ଧଧର୍ମ ହିଁ ଭାରତରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ୟଧର୍ମ ଓ ପ୍ରତିମାପୂଜାର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।