Our scriptures declare again and again that even the knowledge of the external senses is not religion. That is religion which makes us realise the Unchangeable One, and that is the religion forever one. He who realises transcendental truth, he who realises the Atman in his own nature, he who comes face to face with God, sees God alone in everything, has become a Rishi. (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 283)
हमारे शास्त्रों में बार बार कहा गया है कि बहिरिन्द्रियों के ज्ञान के द्वारा धर्म कभी प्राप्त नहीं हो सकता। धर्म वही है, जो हमें उस अक्षर पुरुष का साक्षात्कार कराता है, और हर एक के लिए धर्म यही है। जिसने इस इन्द्रियातीत सत्ता का साक्षात्कार कर लिया, जिसने आत्मा का स्वरूप उपलब्ध कर लिया, जिसने भगवान् को प्रत्यक्ष देखा – हर वस्तुमें देखा, वही ऋषि हो गया।
આપણાં શાસ્ત્રો વારંવાર પોકાર પાડીને કહે છે કે કેવળ બાહ્ય ઇંદ્રિયોનું જ્ઞાન ધર્મ નથી. આપણને જે અવિકારી આત્માનો અનુભવ કરાવે એ જ ધર્મ છે અને એવો ધર્મ સૌ કોઈને માટે છે. જે સર્વાતીત સત્યનો સાક્ષાત્કાર કરે છે, જે પોતાના આત્મામાં આત્માનો સાક્ષાત્કાર કરે છે, જે ઈશ્વરને પ્રત્યક્ષ જુએ છે, એક માત્ર ઈશ્વરને જ સર્વ કંઈમાં જુએ છે, એ ઋષિપદને પામ્યો છે.
আমাদের শাস্ত্র বার বার বলিতেছেন, ইন্দ্রিয়জ জ্ঞানের দ্বারা কখনও ধর্মানুভূতি লাভ করা যায় না। যাহা আমাদিগকে সেই অক্ষর পুরুষের সাক্ষাৎ করায় তাহাই ধর্ম; আর এই ধর্ম সকলেরই জন্য। যিনি সেই অতীন্দ্রিয় সত্য সাক্ষাৎ করিয়াছেন, যিনি আত্মার স্বরূপ উপলব্ধি করিয়াছেন, যিনি ভগবানকে অনুভব করিয়াছেন, তাঁহাকে সর্বভূতে প্রত্যক্ষ করিয়াছেন, তিনি ঋষি হইয়াছেন ।
మన బాహ్యేంద్రియజ్ఞానం సైతం మతంకాదని శాస్త్రాలు పదేపదే ఘోషిస్తున్నాయి. అనిర్వికారబ్రహ్మం సాక్షాత్కరించేలా చేసేదే మతం! దాన్నే ప్రతివాడూ అనుసరించాలి! ఎవడు సర్వాతీత సత్పదార్థాన్ని సాక్షాత్కరింప జేసికొంటాడో, ఎవడు స్వతత్త్వంలోనే ఆత్మను ప్రత్యక్షం చేసికొంటాడో, ఎవడు భగవంతుని ముఖాముఖి చూస్తాడో, ఎవనికి అన్నింటిలో బ్రహ్మమాత్రమే కనిపిస్తుందో, అలాంటి వాడే ఋషి.
ଆମମାନଙ୍କ ଶାସ୍ତ୍ର ବାରମ୍ବାର କହେ, ଧର୍ମ କେବେହେଲେ ବହିରିନ୍ଦ୍ରିୟର ଜ୍ଞାନଦ୍ବାରା ଲଭ୍ୟ ନୁହେଁ । ତାହା ହିଁ ଧର୍ମ, ଯାହା ଆମମାନଙ୍କୁ ସେହି ଅକ୍ଷର ପୁରୁଷଙ୍କର ସାକ୍ଷାତ୍କାର କରାଏ; ଏହି ଧର୍ମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ । ଯିଏ ସେହି ଅତୀନ୍ଦ୍ରିୟ ସତ୍ୟର ସାକ୍ଷାତ୍କାର କରିଛନ୍ତି, ଯିଏ ଆତ୍ମାର ସ୍ବରୂପ ଉପଲବ୍ଧ କରିଛନ୍ତି, ଯିଏ ଭଗବାନଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି, ତାହାଙ୍କୁ ସର୍ବଭୂତରେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରିଛନ୍ତି, ସେ କେବଳ ଋଷି ହୋଇଛନ୍ତି ।