Sometimes I have young men come and talk to me about atheism; I do not believe a Hindu can become an atheist. He may read European books, and persuade himself he is a materialist, but it is only for a time. It is not in your blood. You cannot believe what is not in your constitution; it would be a hopeless task for you. (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 304)

कभी कभी मेरे पास नास्तिकता के विषय पर वार्तालाप करने के लिए कुछ युवक आया करते हैं। पर मेरा विश्वास है कि कोई हिन्दू नास्तिक नहीं हो सकता। सम्भव है कि किसीने पाश्चात्य ग्रन्थ पढ़े हों और अपने को भौतिकवादी समझने लग गया हो। पर ऐसा केवल कुछ समय के लिए होता है। यह बात तुम्हारे खून के भीतर नहीं है। जो बात तुम्हारी रग रग में रमी हुई है, उसे तुम निकाल नहीं सकते और न उसकी जगह और किसी धारणा पर तुम्हारा विधास ही हो सकता है। इसीलिए वैसी चेष्टा करना व्यर्थ होगा।

કોઈ કોઈ વાર જુવાનિયાઓ આવીને મારી પાસે નાસ્તિકવાદની વાતો કરે છે; હું માનતો નથી કે કોઈ હિંદુ નાસ્તિક થઈ શકે. ભલે એ પશ્ચિમનાં પુસ્તકો વાંચે અને પોતે જડવાદી છે એમ મનને મનાવે; પરંતુ એ તેટલા સમય પૂરતું જ છે. એ તમારા લોહીમાં નથી. તમારા બંધારણમાં જે ન હોય તે તમે માની જ ન શકો, એ તમારે માટે નિરર્થક બનવાનું છે.

সময়ে সময়ে…যুবকগণ আসিয়া আমার নিকট নাস্তিকতার কথা বলিয়া থাকে। আমি বিশ্বাস করি না যে, হিন্দু কখনও নাস্তিক হইতে পারে। পাশ্চাত্য গ্রন্থাদি পড়িয়া সে মনে করিতে পারে, সে জড়বাদী হইয়াছে। কিন্তু তাহা দু-দিনের জন্য, এ ভাব তোমাদের মজ্জাগত নয়; তোমাদের ধাতে যাহা নাই; তাহা তোমরা কখনই বিশ্বাস করিতে পার না, তাহা তোমাদের পক্ষে অসম্ভব চেষ্টা।

ఒక్కొక్కప్పుడు యువకులు నా దగ్గరికి వచ్చి, నాస్తికవాదాన్ని గురించి మాట్లాడటం మొదలు పెడతారు. హైందవుడు ఎన్నడైనా నాస్తికుడు కాగలడని నేను నమ్మజాలను. అతడు యూరోపియనులు వ్రాసిన పుస్తకాలను ఎన్నిటినైనా చదవనీ, తాను జడవాదినని అనుకోనీ, అది తాత్కాలిక వికారమే! ఆ రీతి భావన మీ రక్తంలో లేదు. మీ తత్త్వంలో లేనిదాన్ని మీరు నమ్మజాలరు . అలాంటి మీ ప్రయత్నం వ్యర్థ ప్రయా!