The Indian Aryan—bounded on the north by the snow-caps of the Himalayas, with fresh-water rivers like rolling oceans surrounding him in the plains, with eternal forests which, to him, seemed to be the end of the world—turned his vision inward; and given the natural instinct, the superfine brain of the Aryan, with this sublime scenery surrounding him, the natural result was that he became introspective. (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 269)
भारतीय आरयोँ की उत्तरी सीमा हिमालय की उन बर्फ़ीली चोटियों से घिरी हुई है, जिनके तल में सम भूमि पर समुद्र सी स्वच्छतोया सरिताएँ हिलोरें मार रही हैं और वहाँ वे अनंत अरण्य वर्तमान हैं, जो आर्यों को संसार के अन्तिम छोर से प्रतीत हुए । इन सब मनोरम दृश्यों को देखकर आर्यों का मन सहज ही अंतर्मुख हो उठा । आर्यों का मस्तिष्क सूक्ष्म भावग्राही था, और चारों ओर घिरी हुई महान् दृश्यावली देखने का यह स्वाभाविक फल हुआ कि आर्य अन्तस्तत्त्व के अनुसंधान में लग गये, चित्त का विश्लेषण भारतीय आयाँ का मुख्य ध्येय हो गया।
ઉત્તરે હિમાલયનાં હિમાચ્છાદિત શિખરોથી ઘેરાયેલ, ધસમસતા સાગરો સમી, સુસ્વાદુ જળભરી, મેદાનોમાં વહેતી સરિતાઓથી વીંટાયેલ અને વિશ્વના અંતનું ભાન ઉત્પન્ન કરાવનારી વિસ્તૃત અનંત વનરાજીથી પરિવેષ્ટિત ભારતીય આર્યે સહજે પોતાની દૃષ્ટિ અંતર્મુખ કરી. આર્યના સહજ સંસ્કાર, સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ મેધા, અને ભવ્ય વનશ્રીના ખોળામાં રહેઠાણના પરિણામે હિંદુ આર્ય અંતર્મુખ બન્યો.
উত্তরে হিমাচলের হিমশিখরসীমাবদ্ধ, পৃথিবীর প্রান্তবৎ প্রতীয়মান অন্তহীন অরণ্যানী ও সমতলে প্রবহমান সমুদ্রবৎ বিশাল স্বাদুসলিলা স্রোতস্বতী-বেষ্টিত ভারতীয় আর্যের মন সহজেই অন্তর্মুখ হইল। আর্যজাতি স্বভাবতই অন্তর্মুখ, আবার চতুর্দিকে এই-সকল মহাভাবোদ্দীপক দৃশ্যাবলীতে পরিবেষ্টিত হইয়া তাঁহাদের সূক্ষ্মভাবগ্রাহী মস্তিস্ক স্বাভাবতই অন্তর্দৃষ্টিপরায়ণ হইলো, নিজের মন বিশ্লেষণ করাই ভারতীয় আর্যের প্রধান লক্ষ্য হইলো।
హైందవార్యుడు ఉత్తరాన తుషార కిరీటంలో ఒప్పారు హిమాలయ పర్వతాలు, చుట్టూ ప్రావాహిక సముద్రాల్ని పోలిన మధుర జలపూరితాలైన నదులు, ఎటు దిగంతాల చూచినా, వరకు వ్యాపించినట్లున్న సాంద్రారణ్యాలు, తనకు అడ్డు నిలువగా, తన దృష్టిని అంతర్ముఖం చేశాడు. నిశిత మేధాశాలి అయిన ఇతడు, తన నాదరించిన మనోహర ప్రకృతి దృశ్యాల ప్రేరణవల్ల, ఆంతరదృష్టి కలవాడు కావడం స్వభావసిద్దమే! ఈ విధంగా నిజమనః పరిశోధనమే హైందవార్యునికి స్వాభావికమైపోయింది. ଉତ୍ତରରେ ହିମାଚଳର ହିମଶିଖର ସୀମାବଦ୍ଧ ଜଗତର
ପ୍ରାନ୍ତବତ୍ ପ୍ରତୀୟମାନ ଅନନ୍ତ ଅରଣ୍ୟାନୀ ଓ ସମତଳରେ ସହଜରେ ଅନ୍ତର୍ମୁଖ ହୋଇଥିଲା । ଆର୍ଯ୍ୟଜାତି ସ୍ବଭାବତଃ ଅନ୍ତର୍ମୁଖ, ପୁଣି ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗରେ ଏହି ମହାଭାବୋଦ୍ଦୀପକ ଦୃଶ୍ୟାବଳୀରେ ପରିବେଷ୍ଟିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାବଗ୍ରାହୀ ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ବଭାବବଶତଃ ଅନ୍ତସ୍ତତ୍ତ୍ୱ-ଅନୁସନ୍ଧାନପରାୟଣ ହୋଇଥିଲା, ସ୍ବଚିତ୍ତର ବିଶ୍ଳେଷଣ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା । ସମସ୍ତ ପ୍ରବହମାନା ସମୁଦ୍ର ସ୍ରୋତସ୍ବତୀବେଷ୍ଟିତ ଭାରତୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟମାନଙ୍କ ମନ ସଦୃଶ ସୁସ୍ବାଦୁ-ସଲିଳା