All the other religions have been built round the life of what they think a historical man; and what they think the strength of religion is really the weakness, for disprove the historicity of the man and the whole fabric tumbles to the ground. … As such, every truth that had its sanction only in their words vanishes into air. (Complete Works of Swami Vivekananda, Vol. 3, Pg. 279)

अन्यान्य सभी धर्म किन्हीं व्यक्तियों के जीवन पर अवलम्बित होकर बने हैं, जिन्हें उसके अनुयायी ऐतिहासिक पुरुष समझते हैं, और जिसको वे धर्म की शक्ति समझते हैं, वह वास्तव में उनकी निर्बलता है, क्योंकि यदि इन पुरुषों की ऐतिहासिकता का खंडन किया जाय तो उनके धर्मरूपी प्रासाद गिरकर धूलि में मिल जायँंगे | … अतएव हर एक सत्य, जिसकी प्रामाणिकता इन्हींके शब्दों पर निर्भर थी, हवा में मिला जा रहा है ।

બીજા બધા ધર્મો, જેને ઐતિહાસિક કહેવાય એવા એક માનવીની જિંદગીની આસપાસ રચાયેલા હોય છે અને જેને તેઓ ધર્મનું બળ ગણે છે એ જ ખરી રીતે તેની નબળાઈ છે, કારણ કે જે ક્ષણે એ માણસ ઐતિહાસિક વ્યક્તિ નથી એવું સાબિત કરો તે ક્ષણે એ આખી રચના કડડભૂસ કરતી જમીનદોસ્ત થઈ જાય… આમ હોવાથી જે જે સત્યોનું પ્રમાણ કેવળ એ વ્યક્તિના શબ્દો ઉપર અવલંબતું હોય તે તો હવામાં જ ગાયબ થઈ જાય છે.

অন্যান্য সকল ধর্মই কোন তথাকথিত ঐতিহাসিক ব্যক্তির জীবনের সহিত জড়িত। ঐ-সকল ধর্মাবলম্বীরা মনে করে, ঐতিহাসিকতাই তাহাদের ধর্মের শক্তি, কিন্তু বাস্তবিক যাহাকে তাহারা শক্তি মনে করিতেছে, তাহাই প্রকৃতপক্ষে দুর্বলতা; কারণ যদি ঐ ব্যক্তির ঐতিহাসিকতা অপ্রমাণ করা যায়, তবে তাহাদের ধর্মরূপ প্রাসাদ একেবারে ধসিয়া পড়ে।… সুতরাং কেবল তাঁহাদের কথার উপর যে-সকল সত্যের প্রামাণ্য ছিল, সেগুলি আবার শূন্যে বিলীন হইবার উপক্রম হইয়াছে।

తక్కిన మతాలన్నీ ఎవరో ఒక పురుషుని మీదగానీ, పురుషులమీదగానీ ఆధారపడి పుట్టాయి. అవన్నీ, చారిత్రక పురుషుడని ఆ మతస్థులు చెప్పే ఒకానొక పురుషుని జీవితంచుట్టూ అల్లబడ్డాయి. వారు, తమ మతానికి ఏది బలమిస్తుందని భావిస్తున్నారో, నిజంగా అదే దాని దౌర్బల్యం! ఎందుకంటే ఆ పురుషుని గూర్చిన చారిత్రకత సత్యంకాదని మీరు రుజువుచేశారో, ఆ మత నిర్మాణమంతా నేలకూలిపోతుంది. అందువల్ల, ఆ మతకర్తల పలుకులే ఆధారంగాగల మతధర్మాలన్నీ రూపుమాసి, గాలిలో కలిసిపోతున్నాయి.

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଧର୍ମ କୌଣସି ତଥାକଥ୍ତ ଐତିହାସିକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଜୀବନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ସେମାନେ ମନେ କରନ୍ତି, ଏହି ଐତିହାସିକତା ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମର ଦୃଢ଼ତାବିଧାୟକ । କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବିକ୍ ସେମାନେ ଯାହାକୁ ସବଳତା ବୋଲି ମନେକରନ୍ତି, ତାହା ହିଁ ପ୍ରକୃତପକ୍ଷେ ଦୁର୍ବଳତା । କାରଣ, ଯଦି ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଐତିହାସିକତା ଅପ୍ରମାଣ କରାଯାଏ, ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମରୂପକ ପ୍ରାସାଦ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିସାତ୍‌ ହୋଇଯାଏ । … ସୁତରାଂ ଯେଉଁ ସମସ୍ତ ସତ୍ୟର କେବଳ ସେମାନଙ୍କ କଥା ଉପରେ ପ୍ରାମାଣ୍ୟ ଥିଲା, ସେଗୁଡ଼ିକ ପୁଣି ଶୂନ୍ୟରେ ବିଲୀନ ହୋଇଯିବାର ଉପକ୍ରମ ହେଉଛି ।