The more a man advances towards oneness, the more ideas of “I” and “you” subside, ideas from which all these pairs of opposites such as virtue and vice have originated. When the idea that So-and-so is different from me comes to the mind, all other ideas of distinction begin to manifest, while with the complete realisation of oneness, no more grief or illusion remains for man… (Complete Works of Swami Vivekananda, v. 6 pg. 474)

मनुष्य एकत्व की ओर जितना बढ़ता जाता है, उतना ही उसका ‘हम-तुम” भाव कम हो जाता है, जिससे सारा धर्माधर्म जैसा दून्द्भाव उत्पन्न हुआ है। “हमसे यह पथक्‌ है ऐसा भाव मन में उत्पन्न होने से ही अन्य द्न्दू भावों का विकास होता है, किन्तु सम्पूर्ण एकत्व अनुभव होने पर मनुष्य का शोक या मोह नहीं रह जाता…

અદ્વૈત તરફ માણસ જેમ જેમ આગળ વધતો જાય તેમ તેમ, જેમાંથી પાપ અને પુણ્ય જેવાં વિરોધી દ્વંદ્વો ઉત્પન્ન થયાં છે તે ‘હું’ અને ‘તું’ના વિચારો શમી જાય છે. અમુક માણસ મારાથી ભિન્ન છે એવો વિચાર મનમાં ઊભો થતાં ભેદના બધા વિચારો પ્રગટ થવા માંડે છે, જ્યારે એકત્વનો પૂર્ણ સાક્ષાત્કાર થાય છે ત્યારે માણસને કશું પણ દુઃખ કે ભ્રમ રહેતો નથી. (સ્વામી વિવેકાનંદ ગ્રંથમાળા ભાગ. ૮ પૃ. ૪૦૨)

মানুষ একত্বের দিকে যত এগিয়ে যায়, তত ‘আমি-তুমি’ ভাব—যা থেকে এইসব ধর্মাধর্ম দ্বন্দ্বভাব এসেছে, কমে যায়। ‘আমা থেকে অমুক ভিন্ন’ –এই ভাবটা মনে এলে তবে অন্য সব দ্বন্দ্বভাবের বিকাশ হতে থাকে এবং একত্বের সম্পূর্ণ অনুভবে মানুষের আর শোক-মোহ থাকে না…

మానవుడు ఏకత్వం వైపు పురోగమించే కొద్దీ, ‘నేను’ నీవు’ అనే భావనలు 1 సమసిపోతాయి. ఈ రెంటి నుండే ‘ధర్మం’ అధర్మం’ అనే ద్వంద్వం పుట్టింది. ఫలానావాడు నాకంటే వేరు అనే భావన ఎప్పుడు మనస్సులోకి వస్తుందో యితర భేదభావాలన్నీ పొడగట్టడానికి ప్రారంభిస్తాయి.

ମନୁଷ୍ୟ ଏକତ୍ଵ ଆଡ଼କୁ ଯେତେ ଆଗେଇ ଯାଏ, ସେତେ ‘ମୁଁ-ତୁ-ଭାବ’—ଯେଉଁଥୁରୁ ଏହିସବୁ ଧର୍ମାଧର୍ମର ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଭାବ ଆସିଛି, କମିଯାଏ । ‘ମୋଠାରୁ ଅମୁକ ଭିନ୍ନ’—ଏହି ଭାବ ମନରେ ଆସିଲେ ଅନ୍ୟ ସବୁ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଭାବର ବିକାଶ ହେବାକୁ ଲାଗେ କିନ୍ତୁ ଏକତ୍ଵର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁଭବରେ ମନୁଷ୍ୟର ଆଉ ଶୋକ-ମୋହ ରହେ ନାହିଁ ।