🪔 કાવ્યાસ્વાદ
તો જ તમે સાચા મર્દ - ૨
✍🏻 ચંદુભાઈ ઠકરાલ
April 2005
lf you can make one heap of all your winnings And risk it on one turn of pitch - and - toss, And lose, and[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
તો જ તમે સાચા મર્દ - ૧
✍🏻 ચંદુભાઈ ઠકરાલ
March 2005
રુડિયાર્ડ કિપ્લિંગે લખેલ અંગ્રેજી કાવ્ય ‘IF’નો શ્રી ચંદુભાઈ ઠકરાલે કરેલ ગુજરાતી રસાસ્વાદનો પ્રથમ ભાગ અહીં પ્રસ્તુત છે. - સં. IF If you can keep your[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
માની લીલાને કોણ જાણે?
✍🏻 દુષ્યંતભાઈ પંડ્યા
January 2003
કદાપિ પયગંબર, બંધુ, તું હો - કો જાણતું? મા નિજ શાંત વજ્રો નિગૂઢ ઊંડાણ મહીં છુપાવે તેને, કહો, કોણ સ્પર્શી શકતું? કદાપિ ઝાંખી શિશુને થતી,[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
ભૂકંપ
✍🏻 મનસુખલાલ ઝવેરી
March 2001
મારાં રોષે જરી જ્યાં નયન ભરું તહીં, વહ્નિઝાળો ભભૂક્યે, હેલે લીલાં ચડ્યાં સૌ વન, ઉપવન ને વૃક્ષનાં વૃન્દ શૈલો, જેનાં નેણે નિહાળ્યા શત શત ઈતિહાસો[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
નારી : નારાયણી
✍🏻 ક્રાંતિકુમાર જોષી
April 2000
આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિન માર્ચની ૮મી તારીખે સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવાયું. એના ઉપલક્ષ્યમાં નારીના મહિમાને વર્ણવતું આ કાવ્ય અને એનો રસાસ્વાદ ભાવિકના લાભાર્થે અહીં પ્રસ્તુત છે. -[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
સંન્યાસીનું ગાન
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
June 1999
જાગ ઓ સૂર તું! દૂરે ગાન જન્મ્યું હતું જહીં, સંસારી પાસ ઢૂકે ના; ગિરિની કંદરા મહીં, વનની વીથિકાઓમાં, જ્યાંની નીરવ શાંતિને નિશ્વાસ વાસના કેરો, વિત્તનો,[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
ઘર
✍🏻 ક્રાન્તિકુમાર જોષી
February 1999
ઘર એક એવું ઘર મળે આ વિશ્વમાં જ્યાં કશા કારણ વિના પણ જઈ શકું, એક એવું આંગણું કે જ્યાં મને કોઈ પણ કારણ વગર શૈશવ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
આશીર્વાદ
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
January 1999
માનું હૈયું, વીર સંકલ્પ હોજો, હોજો વાયુ દક્ષિણાત્યની ગંધ, માધુરીને શક્તિ જે મુક્ત, ઊર્જિત્ આર્યો કેવી વેદીએ નિત્ય વસતી; તારું હોજો સર્વ આ, આથી અદકું[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
કાલી માતા
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
October-November 1998
કાકાસાહેબ કાલેલકર પણ જે કાવ્યને સમજવું દુષ્કર માનતા હતા તે ઉગ્રભવ્ય કાવ્યનો આસ્વાદ શ્રીદુષ્યંતભાઈ પંડ્યા પોતાની લાક્ષણિક શૈલીમાં રજૂ કરે છે.– સં. તારાઓ છે આભ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રી હરિ
✍🏻 કાકા કાલેલકર
September 1998
અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રી હરિ (રાગ : આસા માંડ – ઝપતાલ) અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રીહરિ જૂજવે રૂપે અનંત ભાસે; દેહમાં દેવ તું, તેજમાં[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
શાન્તિ
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
July 1998
શાન્તિ (મિશ્ર) નિહાળ, આવે વંટોળ વેગે, એ ઓજ કિંતુ, એ ઓજ છે ના, એ જ્યોત ઝળકે ગાઢાન્ધકારે, તેજોજ્જ્વલે શ્યામલ એ જ છાયા. ઉલ્લાસ એ જે[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મૃત્યુનો મહોત્સવ
✍🏻 ક્રાંતિકુમાર જોશી
October-November 1997
‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’ના દીપોત્સવી અંકમાં ગુજરાતી સાહિત્યના મર્મી કવિ શ્રી મકરંદ દવે નું કાવ્ય ‘સૌન્દર્યનું ગાણું’ રજૂ કરતાં ધન્યતા અનુભવું છું. સૂર્યના આગમન સાથે જીવસૃષ્ટિ માત્ર[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
જીવંત નારાયણ
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
September 1997
તમારી ભીતરે જે છે, વળી તમ બહાર તે, સર્વ હાથે કરે કામ, ચાલે જે સર્વ પાયથી, જેના દેહ તમો સર્વ તેની કરો ઉપાસના, ને તોડો[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
જનગણમન-અધિનાયક જય હે
✍🏻 કાકા કાલેલકર
August 1997
પ્રાસંગિક : ૧૫મી ઑગસ્ટ, સ્વાધીનતા દિન પ્રસંગે : જનગણમન-અધિનાયક જય હે (રાગ-કૌરસ - તાલ ધુમાળી) જનગણમન-અધિનાયક જય હે ભારત-ભાગ્યવિધા તા! પંજાબ, સિંધુ, ગુજરાત, મરાઠા, દ્રાવિડ,[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મોસમ પહેલાં ઊગેલા વાયલેટને
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
July 1997
છો હોય શય્યા હિમજામી ભોમે, ને પામરી શીતળ વાયરાની; છો ન્હોય સાથી ભરવા જ હાય, ગોરંભ્યુ હોયે ખગ ભારગ્લાનિ - છો પ્રેમ પોતે નીવડ્યો વૃથા[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
જંતર વાગે
✍🏻 મકરન્દ દવે
June 1997
કોઈ હિર જન હોય તો જાગે, કોઈ પ્રેમી હોય તો જાગે, જંતર વાગે. બત્રીસ ગમાકા જંતર બનાયા, નવસો તાર લગાયા રે, સોળ સહસ્ર રાણીનો રાજા,[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મુક્તોનું ગીત
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
May 1997
ઘાયલ નાગ છે ફેણ માંડતો, અગનઝાળ ચોમેર ફેલાય, દિલ વીંધાયાં કેસરીની ત્રાડે રણની સારી હવા રેલાય; વીજ ચીરે જવ વાદળ છાતી બારે મેઘ ત્યાં ખાંગા[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
જાકે પ્રિય ન રામ બૈદેહી
✍🏻 કાકા કાલેલકર
April 1997
(રાગ : ખમાજ - તીન તાલ) જાકે પ્રિય ન રામ બૈદેહી, સો છાંડિયે કોટિ બૈરી સમ, જદ્યપિ પરમ સનેહી. તજ્યો પિતા પ્રહ્લાદ, વિભીષણ બન્ધુ, ભરત[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
પિયાલો
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
February 1997
આ તારો પિયાલો છે - આદિકાળથી તારે માટે એ નિર્માયેલો છે. ના, મારા બાળ, એમાંથી કેટલું તારું પોતાનું કાળું ઉકાળેલું છે તે હું જાણું છું.[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
કાવ્યાસ્વાદ
✍🏻 પ્રા. અમૃત ‘સાગર’
January 1997
હે જીવનવલ્લભ, હે સાધનાથીય દુર્લભ, હું મારા મર્મની કથા કે અન્તરની વ્યથા - કશું જ તમને નહીં કહું. મેં તો મારાં જીવન અને મનને તમારે[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
શાંતિની યાચના
✍🏻 દુષ્યંત પંડ્યા
October-November 1996
૨ જૂન, ૧૮૯૮ના રોજ ઉટાકમંડ ખાતે અવસાન પામેલા શ્રી જે.જે. ગુડવીનની સ્મૃતિમાં સ્વામી વિવેકાનંદજીએ જૂન, ૧૮૯૮માં અલ્મોડામાં ‘Requiescat in Pace’ (ચિરશાંતિમાં) તેમનું કાવ્ય રચ્યું અને[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
કાનુડાના કાળજાની વાત
✍🏻 ક્રાન્તિકુમાર જોષી
October-November 1996
શ્રી પી. ડી. માલવિયા બી. ઍડ. કૉલેજના નિવૃત્ત આચાર્ય શ્રી ક્રાન્તિકુમાર જોષીથી ‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’ના વાચકો સુપરિચિત છે. અહીં તેઓ કાનુડાની વૃન્દાવન પ્રત્યેની મમતાને મગટ કરતાં[...]
🪔 કાવ્યાવાદ
‘નંદિત કરો હે’
✍🏻 કાકાસાહેબ કાલેલકર
October-November 1996
અંતર મમ વિકસિત કરો અન્તરતર હે, નિર્મલ કરો, ઉજ્જવલ કરો, સુંદર કરો હે. અંતર... જાગ્રત કરો, ઉદ્યત કરો, નિર્ભય કરો હું, મંગલ કરો, નિરલસ નિઃસંશય[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
‘વંદેમાતરમ્’ બોલી લેવાનું મન થઈ જાય છે...!
✍🏻 મકરંદ દવે
August 1996
સો સાલે નિસદિન રે મોહે લાગી પ્રેમકટારી. એસી લાગી સતગુરુ શબદકી, ખૂંચી કલેજા માંઈ, નિસદિન પીડા હોત હે, ઘર આંગણ ન સુહાઈ. - સો સાલે.[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મંગલ મંદિર ખોલો
✍🏻 કાકાસાહેબ કાલેલકર
July 1996
મંગલ મંદિર ખોલો (રાગ : ભૈરવી - તીન તાલ) મંગલ મંદિર ખોલો દયામય! મંગલ મંદિર ખોલો. ધ્રુ. જીવન-વન અતિ વેગે વટાવ્યું, દ્વાર ઊભો શિશુ ભોળો,[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
રામ સમર
✍🏻 મકરંદ દવે
June 1996
રામ સમર તો કાંઈ ફિકર નઈ તેરા પંડના પ્રાછત જાવે રે, તેરા સબ દુખડા મિટ જાવે રે, રામ સમર ૦ આ કાયા મેં પાંચ પુરુષ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
ઘાવેડી બહુ ઘાતકી
✍🏻 મકરંદ દવે
February 1996
પ્રેમ કટારી આરંપાર, નિક્સી મેરે નાથકી, ઔરકી હોય તો ઓખધ કીજે, આ તો હરિકે હાથકી.- ચોધારીનો ઘાવ ન સૂઝે, જો જોયેં કોણ જાતકી, આંખ મીંચી[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
ચિદાકાશમાં ઊર્ધ્વારોહણ
✍🏻 ભાનુપ્રસાદ પંડ્યા
December 1995
વસો ઊંચે વસો ઊંચે ઊંચે શિખર, ચિતિ, મારી, અટવીમાં તળેટીની જાળે નહિ તું અટવા અંધ તમસે, હજારો વેલાના વમળ ચરણોને તવ ગ્રસે, હજારો કાંટાળાં કુહ૨[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
ઉડ્ડયોન્મુખ નૌજુવાનને
✍🏻 યોસૅફ મૅકવાન
October-November 1995
વિહંગ, ઊડ! જો લસે અખૂટ વ્યોમ આશાભર્યાં! ચડે નયન જે દિશા નભ નવીન તે દાખવેઃ ચહે હૃદય રંગ જે સુ૨કમાન તે ખીલવીઃ વિહંગ ઊડ ઊડ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
યૌવન વીંઝે પાંખ
✍🏻 ક્રાંતિકુમાર જોશી
October-November 1995
(જેમની શતાબ્દી ઉજવાઈ રહી છે એવા અમર કવિ સ્વ. ઝવેરચંદ મેઘાણીની અમર રચના ‘તરુણોનું મનોરાજ્ય’ ઘણા તરુણોનાં ભાષણોમાં ઉદ્ધૃત થાય છે પણ તેની પાછળનો ગૂઢાર્થ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મડદાનો ખેલ મેદાનમાં
✍🏻 સંકલન
August 1995
જ્યાં રે જોઉં ત્યાં નર જીવતા, મરેલા ન મળે કોઈ, પણ મરેલાને જો મરેલા મળે, તે એને આવાગમન ન હોય. મડદું પડ્યું મેદાનમાં, કોઈના કહ્યામાં[...]
🪔 કાવ્ય
સતગુરુ સાથે રે
✍🏻 સંકલન
July 1995
સગુરુ સાથે રે બાઈ, મારે પ્રીતડી રે, સમજાવી સાન પૂરણ બ્રહ્મભેદ, કારજ ને કા૨ણ રે બાઈ, મારે સમ થયાં રે, કીધો કાંઈ કરમ ભરમનો ઉચ્છેદ.[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
નજરું લાગી
✍🏻 ક્રાંતિકુમાર જોશી
June 1995
(જાણીતા કવિ, સાહિત્યકાર અને પત્રકાર શ્રી હરીન્દ્રભાઈ દવેનું તાજેતરમાં મુંબઈ ખાતે દુ:ખદ અવસાન થયું. શ્રીરામકૃષ્ણ આશ્રમના માસિક મુખપત્ર ‘શ્રીરામકૃષ્ણ જ્યોત’ના પ્રવેશાંકનો વિમોચન વિધિ તા.૧૩-૪-૧૯૮૯ના રોજ[...]
🪔
કાવ્યાસ્વાદ
✍🏻 મકરંદ દવે
April 1995
તમને ગુરુ અને સિદ્ધ પુરુષની આણ છે, હે મારા જીવ, તમે સાચું બોલો. અને સાચું બોલી ન શકો તો પછી મૌન રહો. ‘અંબર વરસે ને[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
મોતી લેણા ગોતી
✍🏻 મકરંદ દવે
February 1995
મોતી લેણા ગોતી દલ દરિયા મેં ડૂબકી દેણા, મોતી રે લેણા ગોતી એ જી જી. ખારા સમદર મેં છીપ બસત હે, ભાત ભાતરાં મોતી એ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
સુરતામાં હિર સંધાણા
✍🏻 મકરન્દ દવે
September 1994
સખી, સાંભળને કહું એક વાતડી, દહાડો અનુપમ દીઠો રે, મુંને સતગુરુએ શબદ સુણાવિયો, એ તો સાંભળતાં લાગે મીઠો રે. સખી, ભાંગી દિલ કેરી ભ્રાંતડી, પરમાતમ[...]
🪔
મારી નાડ તમારે હાથે હરિ સંભાળજો રે (કાવ્યાસ્વાદ)
✍🏻 ક્રાન્તિકુમાર જોષી
August 1994
મારી નાડ તમારે હાથે હરિ સંભાળજો રે, મુજને પોતાનો જાણીને પ્રભુપદ પાળજો રે. પથ્યાપથ્ય નથી સમજાતું, દુઃખ સદૈવ રહે ઊભરાતું, મને હશે શું થાતું, નાથ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
જ્ઞાનગણેશિયો
✍🏻 મકરંદ દવે
July 1994
સતગુરુએં મુને ચોરી શિખવાડી ને જ્ઞાન ગણેશિયો ઘડાયો રે. પવન રૂપી ઘોડો પલાણ્યો, ઉલટી ચાલ ચલાયો રે. ગંગા-જમનાના ઘાટ ઉલંઘી, જઈને અલખ ઘરે ધાયો રે-[...]
🪔
હરિપદનો સંગાથ
✍🏻 ક્રાન્તિકુમાર જોષી
June 1994
ગઈ કાલે આવેલું સપનું: સાગરકાંઠે હું ને ઈશ ભમતા'તા ત્યાં મુજ જીવનની, ઘટના થૈ આવી તાદૃશ. આભ વીંધતી ઘટનાઓમાં, રેતમહીં જોઈ મેં છાપ બબ્બે[...]
🪔
આશ-નિરાશ ભયી!
✍🏻 હરજીવન થાનકી
June 1994
યૌવનને નિરાશા પોષાય? ના. તેને તો નીલગગનમાં પાંખો વીંઝવાની છે, અતલ સાગરના તાગ મેળવવાના છે, આતંકવાદનો વિવાદ મિટાવવાનો છે, ધર્મના - અસહિષ્ણુતાના ઝેર ગટગટાવીને નીલકંઠ[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
તન્મયતા હોય છે ત્યારે....
✍🏻 હરીન્દ્ર દવે
April 1994
મીરાં ઝેરના કટોરાને અમૃત માનીને પી ગયાં, એ ચમત્કાર સ્થૂલ રીતે બન્યો હોય કે ન પણ બન્યો હોય, પણ સંસારના ઝેરને અમૃત માનીને મીરાંએ અને[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
અનુભૂતિ
✍🏻 હરીન્દ્ર દવે
September 1993
લીલ લપાઈ બેઠી જળને તળિયે, સૂર્યકિરણને એમ થયું કે લાવ જઈને મળીએ! કંપ્યું જળનું રેશમ પોત કિરણ તો ઝૂક્યું થઈ કપોત, વિધવિધ સ્વરની રમણા જંપી[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
કાનુડાને બાંધ્યો છે હીરના દોરે
✍🏻 સુરેશ દલાલ
August 1993
કાનુડાને બાંધ્યો છે હીરના દોરે બાળુડાને બાંધ્યો છે હીરના દોરે. કોમળ આ અંગ પર કાપા પડે છે જેવા આંગળીથી માખણમાં આંક્યા નાનકડાં નેણ થકી ઝરમર[...]
🪔 કાવ્યાસ્વાદ
પ્રીતમના ઓરડા
✍🏻 હરીન્દ્ર દવે
June 1993
મારા પ્રીતમના ઓરડા ઊંચા કે ઓરડા ઓહો કર્યા રે લોલ. હરિયાળા ડુંગરાને ગોચરમાં પાથરી ફૂલભરી જાજમની ભાત, સાંજલ તારાનો રૂડો દીવો બળે ને ઓલી આસમાની[...]